[:nl]De lange weg van het boek I.
UN-SEEN – Vann’s story
Na twee rondes Cambodja in 2018, met Vann toeren langs zijn leven en een grondiger onderzoek naar de oorlogen van Cambodja, ben ik in staat een eerste opzet van een boek te maken. Een boek met in het hart het bombardement in 1970.
Met behulp van een huis-tuin-en-keuken fotoalbum maak ik een eerste concept van een boek. En dat is een totaal nieuwe ervaring voor mij.
Al heel lang leg ik mijn foto’s van reizen, vakanties en gezin vast in fotoboeken met korte verhaaltjes met de context ervan.
Een fotoboek dat ik wil uitbrengen op de Cambodjaanse markt en over deze ene familie is andere koek. Beelden zat, maar wat wil ik er nu echt mee vertellen?
Welke verhaallijn ga ik volgen? Hoeveel informatie over die periode moet ik opnemen? Welke foto’s horen daar dan bij? Of moet het net andersom?
Foto’s laten spreken met een onderschrift?
Uiteindelijk leidt het tot een vierkant boek, zwart met foto van Vann achter zijn handen die vervaagd zijn in de lange sluitertijden opname. Een boek ook in een zwarte (cadeau) doos van de producent van fotoboeken.
Het eerste concept lijkt in veel opzichten op de fotoboeken die ik heb gemaakt voor privé gebruik, foto’s met context, met de verhalen uitgeschreven en het boek ligt dicht op de familie. Het zou een familiealbum kunnen zijn als het niet over het verlies zou gaan.
Ik ga op onderzoek in Phnom Penh met Vann. Eerst een ronde familie doen. Wat vind Vann van het boek? Wat vindt hij van de keuze voor de gedichten van de Cambodjaanse dichter U Sam Oeur? En ook belangrijk wat vinden de andere familieleden, zijn oudste broer met rijsthandel in Phnom Penh, zijn oudste zus die acht jaar was tijdens bombardement, zijn vrouw Sophea en hun kinderen?
Het boek heet nu UN-SEEN, Vann’s story maar het gaat over de Nget familie die over een periode van 30 jaar oorlog acht kinderen en een kleinkind verliest.
De lange weg van het boek II.
UN-SEEN en de Nget family
Bij Vann moet ik enige druk uitoefenen om mij in contact te brengen met zijn broer Thorn, de oudste uit het gezin Nget. Het lijkt alsof hij dat met enige tegenzin doet.
We rijden in de tuk tuk naar Thorn en zijn rijstgroothandel.
Thorn lijkt verrast als Vann hem trots Vann’s Story toont, staande op straat naast de tuk tuk.
Vann vertaalt het verhaal en laat de foto’s zien en dan gebeurt er iets onverwachts: Thorn wordt emotioneel bij het zien van de beelden en het horen van het verhaal. Hij praat tegen mij in het Khmer:
“… zo klein nog en zoveel geweld, al die bommen, al dat vuur”
Vann is even verbaasd.
Op mijn uitnodiging gaan we lunchen samen en Thorn deelt zoveel informatie, Vann vertaalt deels en gaat op in de verhalen van Thorn. Ineens zijn er talrijke verhaallijntjes bijgekomen die verhelderen en vragen om aandacht.
Na dit gesprek volgt al snel een telefoontje van de oudste zus Ry die in het dorp woont naast Khun Ann en de jongste zus Oun. Zij wil ook vertellen. En dus gaan we naar het dorp.
Ry vertelt haar deel van het verhaal en tegelijk voegen zich meer familieleden bij het gesprek. Komen stuk voor stuk even kijken, zoals de weduwnaar van de oudste dochter die omkwam tijdens een Vietnamese aanval met de pasgeboren baby, haar oudste dochter komt langs, een tante, de kinderen van Oun die nog thuis wonen.
We rijden naar de kleine kliniek in Chhonca Andung en ook hier beginnen mensen te praten over wat er toen gebeurde.
Die verhalen horen in het boek!!
De lange weg van het boek III
Publiceren, hoe, wat, waar…
Met Vann terug in Phnom Penh, gaan we op zoek naar een drukkerij. Wat gaat het kosten om een boek als dit te drukken? Een klein 20×20 boek met hard cover en fotografie? En kunnen ze dat?
Vann hangt aan de telefoon en krijgt twee adressen. We rijden ernaartoe. Worden ontvangen door de baas en die kijkt even geïnteresseerd inzet concept boek. Hij kan het boek drukken voor een paar dollar per stuk als ik er 2.000 afneem. Voor 300 betaal ik hetzelfde.
Ik zie me gesteld voor heel veel vragen en problemen. Hoe verkoop ik in vredesnaam zoveel boeken.
Vanuit het hotel zoek ik contact met Nederland, mijn man is sceptisch, mijn commerciële zoon is sceptischer. Hoe vind ik een uitgever? Ik ga eens bellen en mailen met Nederland, met een aantal mensen van wie ik weet dat ze in die wereld werken of hebben gewerkt.
Het is allemaal veel ingewikkelder dan ik me dat had voorgesteld, ja duhhh…
Zie ik het de mannen in Cambodja doen om aan hun klanten en contacten boeken te verkopen? Daar heb ik grote twijfels over.
In het hotel ga ik aan het werk om een soort van brochure te maken van een bladzijde of 10. Daarvan kan gewoon via de kopieerwinkel een boekje worden gemaakt.
Daarmee zouden de mannen, Vann en Da, belangstelling kunnen peilen bij de hotels die ze kennen, de musea, de passagiersboten op de Mekong. Als ze het lef hebben mogen ze deze brochures verkopen voor een paar dollar.
Ik laat ook nog flyers drukken die ze aan al hun buitenlandse klanten kunnen meegeven.
De lange weg van het boek IV.
Publiceren
Terug in Nederland ga ik hard aan het werk om het boek om te bouwen met de verhalen die ik van Thorn, Ry en de andere familieleden heb gehoord. Ze zijn aanvullend.
Ik ga op zoek naar mensen die me kunnen helpen, zoals een ontwerper die ervoor kan zorgen dat het boek er mooi uit gaat zien in een evenwichtig ontwerp.
Vanuit mijn netwerk wordt Thijs Krijnen voorgedragen. Hij voelt zich snel betrokken bij het verhaal en het boek.
Ik spreek een voormalige uitgever: Is dit een boek dat interessant genoeg is? Ja dus…
Ik spreek mensen die zich met de media bezighouden, met de sociale media en hoe je de aandacht kunt trekken van een potentieel publiek.
Met al die adviezen ga ik met Thijs aan het werk om een promotieboekje samen te stellen. Ik zoek journalisten in de USA, de New York Times. Tenslotte is dit een boek dat ook daar thuishoort. Een reis naar New York en ik neem een stapel enveloppes mee met het promotieboekje en persoonlijk geadresseerd met boodschap lever ik dat in bij de krant.
Geen antwoord!
In november terug naar Phnom Penh met een totaal nieuw boek, nog steeds UN-SEEN.
De lange weg van het boek V.
Terug in Phnom Penh
Met Vann en deze keer ook mijn echtgenoot reis ik met boek langs een aantal mensen die ik feed back vraag. We dineren in Siem Reap met Bill Morse en zijn vrouw Jill. Zij geven me mooie feedback en tips wie ook belangstelling kunnen hebben.
We gaan nogmaals langs bij het War Museum en ook hier krijgt het boek een positieve waardering. Het lokt een emotionele reactie uit.
Luke Hunt doet zijn adresboek open en helpt me mijn weg te vinden in het netwerk van expats.
En het begint te lopen. Meer mensen van betekenis zoals William Bagley van Monument Books geven me waardevolle feed back en tips en tricks.
Nico Mesterharm zegt zijn medewerking aan een expositie in het Meta House toe in combinatie met een book launch.
De details moeten nog worden uitgewerkt.
En ondertussen groeit het besef dat het boek UN-SEEN in Cambodja thuis hoort, dat het een verhaal is dat vooral hier gezien moet worden.
De lange weg van het boek VI.
Terug in Phnom Penh, januari 2020
Het is de intentie om dit boek uit te brengen in Cambodja. Het verhaal hoort daar thuis. Naast de gruwelijke verhalen over de tijd van Pol Pot en zijn Khmer Rouge (1975-1979) hoort een verhaal uit de tijd die daaraan vooraf ging (1969-1975). De meer dan 115.000 bombardementen op oostelijke provincies van Cambodja tijdens de Vietnam oorlog. De familie verliest vijf jonge kinderen. Dit verhaal is het hart van boek, en aanvullend de dreiging van de vele oorlogen vanaf 1970 tot de uiteindelijke vrede van 1999. Het boek heeft de gesprekken tussen de familie, de jongste generaties en het dorp op gang gebracht. Nooit eerder was er gesproken over het bombardement en het leven van de familie onder de bijna voortdurenden dreiging van oorlogsgeweld, de vele drama’s die daarmee gepaard gaan en tegelijk het gewone leven dat geleefd wil worden.
Ook het Documentatiecentrum van Cambodja in Phnom Penh wil het verhaal graag opnemen in de collectie en het laten vertalen in het Khmer. Het zal uiteindelijk beschikbaar worden voor scholen, bibliotheken en gemeenschappen.
In januari 2020 zijn alle afspraken gemaakt:
- drukker
- drukbegeleiding
- overeenkomst met Monument Books
- een book launch in Meta House Gallery
- een drietal kleine exposities in Siem Reap, Phnom Penh en Battambang.
Een datum was geprikt in april 2020, ter herdenking van de invasie in Cambodja 50 jaar na dato.
De lange weg van het boek VII.
UN-SEEN – Seen in Nederland
De pandemie verandert alles.
Met Thijs ga ik uiteindelijk in september aan het werk om UN-SEEN te bewerken tot een boek voor de westerse, Nederlandse markt.
December 2020: druk klaar
28 april 2021: de boekpresentatie in een livestream vanuit Pakhuis de Zwijger in Amsterdam. Luke Hunt en Bill Morse bellen in vanuit Cambodja. Andrea van Pol is de vakkundige moderator.
The long road to this book – I.
UN-SEEN – Vann’s story
After two tours around Cambodia in 2018, visits to all the scenes of Vann’s life, and more in-depth research into the Cambodian wars, I am ready to make a first draft of the book. A book that, at its core, revolves around the bombing raid in 1970.
I put together the initial concept for the book as a garden-variety photo album. An experience that’s entirely new to me. For the longest time, I have collected photographs of my travels, holidays and family in photo books, adding context in the form of short stories.
A photo book about this family, to be brought onto the Cambodian market, is a different kettle of fish. Plenty of pictures, but what story do I want to tell?
Which storyline shall I follow? How much historical information should I include? And which pictures fit with this? Or should I be approaching this the other way around? Let the pictures do the talking, with the help of captions?
This process eventually leads to a square, black book with a picture of Vann hiding behind his hands, blurry from the long exposure. A book, too, delivered by its producer in a black (gift) box.
In many ways, the first draft looks a lot like the many photo books I’ve made for personal use: pictures with added context, written-out stories, family-oriented.
It could have been a family photo album, if it weren’t for the fact that it focuses on loss. I go out to investigate, together with Vann in Phnom Penh. To begin with, a round of family visits. What does Vann think of the book? How does he feel about the inclusion of poems by Cambodian poet U Sam Oeur? And importantly, what do his family members think? His oldest brother with a rice business in Phnom Penh, his oldest sister who was eight at the time of the bombing, his wife Sophea and their children?
The book now goes by the name of UN-SEEN, Vann’s story – but it tells the tale of the Nget family and the loss, over a period of 30 years of warfare, of eight children and one grandchild.
The long road to this book – II.
UN-SEEN and the Nget family
I need to apply a little bit of pressure before Vann agrees to bring me into touch with his brother Thorn, the eldest sibling in the Nget family. He appears to do so reluctantly. We take the tuk-tuk and pay a visit to Thorn and his wholesale rice business.
Thorn looks surprised as Vann proudly presents Vann’s Story to him, standing out in the street alongside the tuk-tuk.
Vann translates the story and shows him the pictures. Then something unexpected happens. Thorn gets emotional at the sight of the images and as the story reaches his ears. He talks to me in Khmer:
“… so small still, yet so much violence, all those bombs, all that fire”.
For a moment, Vann is astonished.
Upon my invitation, we have lunch together. Thorn shares so much information, while Vann translates bits here and there, losing himself in Thorn’s stories. All of a sudden we have an abundance of little added storylines that offer clarification as well as deserving attention.
Soon after this meeting there is a phone call from the oldest sister, Ry, who lives in the village next door to Khun Ann and youngest sister Oun. She too wants to share. So off to the village we go.
As Ry tells us her side of the story, more family members start to join the conversation. One by one, they come to take a look: the widower of the oldest daughter who died in a Vietnamese attack alongside her newborn baby, her oldest daughter, an aunt, Oun’s children who still live at home.
We drive to the small clinic in Chhonca Andung, and there too people are slowly beginning to talk about what happened so long ago.
These stories belong in the book!!
The long road to this book – III.
Publishing: what, where, how…?
Back in Phnom Penh with Vann, we go out looking for a printing company. What will it cost to print a book like this one? A small book, 20 by 20 centimeters, with a hard cover and photography? Is that even a possibility?
Vann makes a few calls, and gets hold of two addresses. We drive there and are greeted by the boss, who flips through the first draft, seemingly interested. He can print the book for a few dollars apiece, as long as I order 2,000 copies. I would be paying the same for 300 copies.
I find myself stuck with lots of questions and issues. How on earth could I sell that many books? From the hotel I get in touch with the Netherlands. My husband is skeptical, and my commercial son is more skeptical still. How do I find a publisher? I decide to reach out to the Netherlands, to a few people I know who are experienced in this field.
It’s all so much more complicated than I had pictured it (well, duh…).
Do I trust the men in Cambodia to sell books to their clients and contacts? I have my doubts.
At the hotel I get to work on something of a brochure, around 10 pages long. All I need is a copy shop to turn it into a booklet. The men, Vann and Da, could use the brochure to gauge interest among the hotels they know, the museums, the passenger boats on the Mekong.
If they dare, they can even try to sell their brochures for a few bucks each. I also have flyers printed, for the men to give out to all of their foreign customers.
The long road to this book – IV.
Publishing
Back in the Netherlands, I am working hard at reconstructing the book after the addition of the stories told to me by Thorn, Ry and the other family members. They are complementary.
I start looking for people who can help me, such as a designer who can take care of the book’s appearance, ensuring a well-balanced design.
Through my own network, I am led to Thijs Krijnen. He soon feels invested, both in the story and the book.
I speak to a former publisher: Would this book be sufficiently of interest? I am told it would.
I talk to people involved in media and social media, about how to capture your potential audience’s attention.
Armed with all this advice, Thijs and I get to work on putting together a promotional booklet. I search for journalists in the USA, at the New York Times. After all, this book belongs there too. On a trip to New York, I take a pile of envelopes containing the promotional booklets with me. I hand them over to the newspaper, personally addressed and with an accompanying message.
No answer!
In November, I return to Phnom Penh with a completely new book – still UN-SEEN.
The long road to this book – V.
Back in Phnom Penh
Along with Vann and, this time, my own husband too, I travel around with the book to visit a number of people who are willing to give me feedback. We have dinner in Siem Reap with Bill Morse and his wife Jill. Besides excellent feedback, they also give me advice on who else to approach.
We stop by the War Museum once more, and again the book receives a positive evaluation. It evokes an emotional reaction.
Luke Hunt opens up his address book and helps me find my way among a network of expats.
Things are starting to get in motion. More important people, such as William Bagley of Monument Books, offer me valuable feedback and tips and tricks.
Nico Mesterharm agrees to help set up an exhibition at the Meta House, combined with a book launch.
The details are to follow.
Meanwhile, there is a growing realization that Cambodia is where UN-SEEN belongs – that it is here, most of all, that this story must become seen.
The long road to this book – VI.
Back in Phnom Penh, January 2020
The intention is to publish this book in Cambodia. That is where the story belongs. Alongside the atrocious stories of Pol Pot and his Khmer Rouge (1975-1979) there ought to be a story of what happened in the period before that (1969-1975).
More than 115,000 bombings of the eastern provinces of Cambodia, during the Vietnam War. The family loses five young children. This story is at the heart of the book, accompanied by the threat posed by the various wars fought from 1970 until the eventual peace of 1999. The book has triggered conversations between the family, the youngest generation, and the village. Never before did they talk about the bombings, the family’s life under the nearly constant threat of violence, the many dramas connected to this and, at the same time, regular life that just needs living.
The Documentation Center of Cambodia in Phnom Penh also wants to include the story in its collection, not to mention translate it into Khmer. Eventually, it will be made available to schools, libraries and communities.
By January 2020, all the arrangements have been made:
- printing company
- printing supervision
- agreement with Monument Books
- a book launch in Meta House Gallery
- three small exhibitions in Siem Reap, Phnom Penh and Battambang.
A date was set in April 2020, in commemoration of the invasion of Cambodia – 50 years on.
The long road to this book – VII.
UN-SEEN – Seen in the Netherlands
The pandemic changed everything.
Eventually, in September, Thijs and I started transforming UN-SEEN into a book for the Western, Dutch market.
December 2020: printing complete
28 April 2021: the book presentation, streamed live from Pakhuis de Zwijger in Amsterdam. Luke Hunt and Bill Morse phone in from Cambodia. Andrea van Pol is the skillful moderator.
[:]